+0 به یه ن
پيشگفتار
پژوهشي كه تقديم جامعه دانش پژوهان مي گردد حاصل كندوكاوي است در تأثير ميزان تحصيلات بر ملاكهاي ازدواج در بين دانشجويان در دو مقطع كارشناسي ترم اول و كارشناسي ارشد.
در اين پژوهش سعي شده است تا يكي از مشكلات اساسي نسل جوان از ديدگاه متعلقين به اين نسل مورد كنكاش واقع شده و ميزان توافق يا مخالفتهاي بين ديدگاههاي آنان مورد بررسي قرار گيرد.
محقق معتقد است كه ما هنوز مسايل و مشكلات بيش از نيمي از جمعيت كشورمان، را بدرستي و دانشمندانه تجزيه و تحليل و ريشه يابي نكرده ايم و در موارد نادري كه بر وسوسه پاك كردن صورت مسئله مان فائق مي آئيم در مقام تدبير و ارائه طريق، چندان انديشيده عمل نمي كنيم، چرا كه با دنياي مخاطبان خود چندان انس و الفتي نداريم و اين در حالي است كه بدون گذر از مرحله شناخت، شوق هدايت و تربيت آنها را در دل خود مي كاريم.
اميد و انتظار مي رود كه اين تلاش اندك و ناچيز علاوه بر ارضاي حس كنجكاوي محقق، موجب تحريك و ترغيب ساير پژوهشگران به انجام مطالعات اجتماعي دقيق تر، درخصوص مسايل و مشكلات نسل جوان گردد.
مطالب اين نوشتار در پنج فصل تنظيم شده است كه عبارتند از :
- در فصل اول، به بيان مسئله ، اهميت و هدف پژوهش پرداخته شد و اينكه به چه دلايلي تحصيل بعنوان عاملي كه مؤثر بر ملاكهاي ازدواج است مورد بررسي قرار گرفته است.
- فصل دوم، در سه قسمت مطرح شده كه عبارتند از : مبحث ازدواج كه شامل تعريف ازدواج، انواع ازدواج و تحول ازدواج در ايران است، قسمت دوم به پيشينه تحقيق در داخل و خارج از كشور و نتايجي كه از اين تحقيقات بدست آمده پرداخته است و در قسمت سوم اين فصل به چارچوب نظري پرداخته شده كه به بحث درباره تئوريهاي همسان همسري، مجاورت مكاني و تئوري مبادله مي پردازد.
- فصل سوم، مبحث روش تحقيق است كه اشاره دارد به روش تحقيق و روش جمع آوري اطلاعات، نحوه تجزيه و تحليل داده ها با ابزار (SPSS) و جامعه آماري و مكان و زمان اجرا تحقيق.
- فصل چهارم، به تجزيه و تحليل داده ها پرداخته شده و فرضيه هاي تحقيق را با توجه به آزمون (t) بين دو مقطع تحصيلي كارشناسي ترم اول و كارشناسي ارشد مورد مقايسه و تحليل قرار داده است.
- فصل پنجم، نتيجه گيري، محدوديت ها و پيشنهادات مربوط به پژوهش را بيان مي كند.
- در پايان، منابع و پيوستها.
نتايج نهايي تحقيق نشان داد كه ، از بين هفت فرضيه مطرح شده، صرفاً فرضيه هاي همگني سني و همگني تحصيلي با ميزان تحصيلات در امر ازدواج رابطه معني داري دارند. بدين معني كه جوانان تحصيل كرده (در جامعه آماري دانشجويان) گرايش بيشتري به ازدواج با كساني را دارند كه از نظر تحصيلات و سن مشابه آنان باشند. ولي ملاكهاي زيبايي ظاهري، اصالت خانواده و رفاه مادي هر چند از نظر دانشجويان مورد بررسي اهميت زيادي در امر ازدواج دارند، امّا متأثر از متغير تحصيل نمي باشند، و ملاكهاي قوميت و اعتقاد ديني نيز صرف نظر از ميزان تحصيلات، در حد متوسط مورد توجه دانشجويان جامعه آماري بوده است.
فهرست مطالب صفحه
- چكيده ۲
- پيشگفتار ۳
فصل اول : ” طرح تحقيق”
- مقدمه ۶
۱-۱- بيان مسئله ۱۱
۲-۱- سئوال تحقيق ۱۵
۳-۱- اهداف تحقيق ۱۶
۴-۱- ضرورت و اهميت تحقيق ۱۸
فصل دوم: ” ادبيات تحقيق”
الف- ازدواج
۱-۱-۲- تعريف ازدواج ۲۲
۲-۱-۲- ازدواج بعنوان يك پديده اجتماعي و تحول آن ۲۵
۳-۱-۲- انواع ازدواج و معيارهاي آن ۳۱
۴-۱-۲- تاريخ تحولات خانواده و ازدواج در ايران ۳۷
ب- پيشينه تحقيق
۱-۲-۲- تحقيقات داخلي ۴۷
۲-۲-۲- تحقيقات خارجي ۵۱
ج- چارچوب نظري
۱-۳-۲- نظريه همسان همسري ۵۹
۲-۳-۲- نظريه نيازهاي شخصيتي مكمل ۶۹
۳-۳-۲- نظريه مجاورت مكاني (همجواري) ۷۴
۴-۳-۲- نظريه تأثير تصور از والدين در انتخاب همسر ۷۶
۵-۳-۲- تئوري تصور از همسر مطلوب ۷۹
- بسوي يك نظريه تركيبي ۷۹
۶-۳-۲- نظريه مبادله ۸۲
- بيان فرضيه ها ۸۵
- مدل تحليلي ۸۶
فصل سوم: ” چارچوب روش تحقيق”
۱-۳- روش تحقيق ۸۸
۲-۳- تكنيك جمع آوري اطلاعات ۸۹
۳-۳- اعتبار و روائي ۸۹
۴-۳- نمونه تحقيق ۹۰
۵-۳- روش نمونه گيري و تعيين حجم نمونه ۹۰
۶-۳- روشهاي آماري تجزيه و تحليل اطلاعات ۹۲
۷-۳- زمان و مكان تحقيق ۹۳
۸-۳- كاربرد علمي و عملي پژوهش ۹۳
۹-۳- متغيرهاي تحقيق ۹۴
۱۰-۳- تعاريف عملياتي متغيرهاي تحقيق ۹۴
فصل چهارم :
توصيف داده ها ۹۸
فصل پنجم:
- نتيجه گيري ۱۴۹
- محدوديت ها ۱۵۱
- پيشنهادات ۱۵۲
- منابع و مأخذ ۱۵۳
- پيوستها
فهرست جداول صفحه
جدول ۱-۴- فراواني و درصد پاسخ هاي آزمودنيها به سئوال شماره ۱ (زيبايي ظاهري) ۹۹
جدول ۲-۴- فراواني و درصد پاسخ هاي آزمودنيها به سئوال شماره ۲ (آراستگي ظاهري) ۱۰۰
جدول ۳-۴- فراواني و درصد پاسخ هاي آزمودنيها به سئوال شماره ۳ (خوش اندام بودن) ۱۰۱
جدول ۴-۴- فراواني و درصد پاسخ هاي آزمودنيها به سئوال شماره ۴ (سن همسر) ۱۰۲
جدول ۵-۴- فراواني و درصد پاسخ هاي آزمودنيها به سئوال شماره ۵ (خواندن قرآن و كتابهاي ديني) ۱۰۳
جدول ۶-۴- فراواني و درصد پاسخ هاي آزمودنيها به سئوال شماره ۶ (رعايت حجاب) ۱۰۴
جدول ۷-۴- فراواني و درصد پاسخ هاي آزمودنيها به سئوال شماره ۷ (روزه گرفتن) ۱۰۵
جدول ۸-۴- فراواني و درصد پاسخ هاي آزمودنيها به سئوال شماره ۸ (فاميل بودن همسر) ۱۰۶
جدول ۹-۴- فراواني و درصد پاسخ هاي آزمودنيها به سئوال شماره ۹ (همشهري بودن همسر) ۱۰۷
جدول ۱۰-۴- فراواني و درصد پاسخ هاي آزمودنيها به سئوال شماره ۱۰ (زبان و قوميت يكسان) ۱۰۸
جدول ۱۱-۴- فراواني و درصد پاسخ هاي آزمودنيها به سئوال شماره ۱۱ (شغل پدر همسر) ۱۰۹
جدول ۱۲-۴- فراواني و درصد پاسخ هاي آزمودنيها به سئوال شماره ۱۲ (شغل مادر همسر) ۱۱۰
جدول ۱۳-۴- فراواني و درصد پاسخ هاي آزمودنيها به سئوال شماره ۱۳ (درآمد پدر همسر) ۱۱۱
جدول ۱۴-۴- فراواني و درصد پاسخ هاي آزمودنيها به سئوال شماره ۱۴ (درآمد مادر همسر) ۱۱۲
جدول ۱۵-۴- فراواني و درصد پاسخ هاي آزمودنيها به سئوال شماره ۱۵ (تحصيلات پدر همسر) ۱۱۳
جدول ۱۶-۴- فراواني و درصد پاسخ هاي آزمودنيها به سئوال شماره ۱۶ (تحصيلات مادر همسر) ۱۱۴
جدول ۱۷-۴- فراواني و درصد پاسخ هاي آزمودنيها به سئوال شماره ۱۷ (درآمد همسر) ۱۱۵
جدول ۱۸-۴- فراواني و درصد پاسخ هاي آزمودنيها به سئوال شماره ۱۸ (تحصيلات تحصيلات همسر) ۱۱۶
جدول ۱۹-۴- فراواني و درصد پاسخ هاي آزمودنيها به سئوال شماره ۱۹ (شغل همسر) ۱۱۷
جدول ۲۰-۴- فراواني و درصد پاسخ هاي آزمودنيها به سئوال شماره ۲۰ (مهريه) ۱۱۸
جدول ۲۱-۴- فراواني و درصد پاسخ هاي آزمودنيها به سئوال شماره ۲۱ (جهيزيه) ۱۱۹
جدول ۲۲-۴- فراواني و درصد پاسخ هاي آزمودنيها به سئوال شماره ۲۲ (اهميت توجه به نظر والدين) ۱۲۰
جدول ۲۳-۴- فراواني و درصد پاسخ هاي آزمودنيها به سئوال شماره ۲۳ (همسان تحصيلي) ۱۲۱
جدول ۲۴-۴- فراواني و درصد پاسخ هاي آزمودنيها به سئوال شماره ۲۴ (ميزان تحصيلات همسر) ۱۲۲
جدول ۲۵-۴- فراواني و درصد پاسخ هاي آزمودنيها به سئوال شماره ۲۵ (اعتقاد ديني خود فرد) ۱۲۳
جدول ۲۶-۴- فراواني و درصد پاسخ هاي آزمودنيها به سئوال شماره ۲۶ (تناسب سني) ۱۲۴
جدول ۲۷-۴- فراواني و درصد پاسخ هاي آزمودنيها به سئوال شماره ۲۷ (سن مورد نظر براي همسر) ۱۲۵
جدول ۲۸-۴- فراواني و درصد پاسخ هاي آزمودنيها به سئوال شماره ۲۸ (مقبوليت اجتماعي خانواده همسر) ۱۲۶
جدول ۲۹-۴- فراواني و درصد پاسخ هاي آزمودنيها به سئوال شماره ۲۹ (اصالت خانواده همسر) ۱۲۷
جدول ۳۰-۴- فراواني و درصد آزمودنيها به تفكيك جنس ۱۲۸
جدول ۳۱-۴- فراواني و درصد آزمودنيها به تفكيك تحصيلات ۱۲۹
جدول ۳۲-۴- فراواني و درصد آزمودنيها به تفكيك سن ۱۳۰
جدول ۳۳-۴- فراواني و درصد آزمودنيها به تفكيك جنس و سطح تحصيلات ۱۳۱
جدول ۳۴-۴- خلاصه شاخص هاي آماري نمره هاي آزمايشي در ملاكهاي ازدواج ۱۳۲
جدول ۳۵-۴- خلاصه نتايج تحليل و اريانس يك طرفه (به تفكيك چهار گروه سني) ۱۴۱
جدول ۳۶-۴- خلاصه نتايج آزمون t گروههاي مستقل (به تفكيك جنس) ۱۴۳
جدول ۳۷-۴- خلاصه نتايج آزمون t گروههاي مستقل (به تفكيك سطح تحصيلات) ۱۴۵
فهرست نمودارها صفحه
شكل ۱ : نمودار ستوني فراواني آزمودني ها به تفكيك جنس ۱۲۸
شكل ۲ : نمودار ستوني فراواني آزمودني ها به تفكيك تحصيلات ۱۲۹
شكل ۳ : نمودار ستوني فراواني آزمودني ها به تفكيك سن ۱۳۰
شكل ۴ : نمودار ستوني فراواني آزمودني ها به تفكيك جنس و سطح تحصيلات ۱۳۱
شكل ۵ : هيستوگرام نمره هاي آزمودني ها در ملاك زيبايي ظاهري ۱۳۴
شكل ۶ : هيستوگرام نمره هاي آزمودني ها در ملاك اعتقاد مذهبي ۱۳۵
شكل ۷ : هيستوگرام نمره هاي آزمودني ها در ملاك قوميت ۱۳۶
شكل ۸ : هيستوگرام نمره هاي آزمودني ها در ملاك رفاه مادي ۱۳۷
شكل ۹ : هيستوگرام نمره هاي آزمودني ها در ملاك سطح تحصيلات همسر ۱۳۸
شكل ۱۰ : هيستوگرام نمره هاي آزمودني ها در ملاك سن همسر ۱۳۹
شكل ۱۱ : هيستوگرام نمره هاي آزمودني ها در ملاك اصالت ۱۴۰
منابع فارسي
الف: كتابها
۱- اديبي، حسين و عبدلمعبود انصاري، (۱۳۶۹) ، نظريه هاي جامعه شناسي، تهران، انتشارات جامعه.
۲- اعزازي، شهلا، (۱۳۷۶) ، جامعه شناسي خانواده با تأكيد بر نقش ، ساختار و كاركرد خانواده در دوران معاصر، تهران، روشنگران و مطالعات زنان.
۳- انصاري، عبدالمعبود، (۱۳۶۹) ، ايرانيان مهاجر در ايالات متحده، پژوهشي در حاشيه نشيني دوگانه ، ترجمه ابوالقاسم سري، تهران، انتشارات اگه.
۴- اوپنهايم، ا.ان (۱۳۶۹)، طرح پرسشنامه و سنجش نگرشها، ترجمه مرضيه كريم‌نيا، مشهد، انتشارات آستان قدس.
۵- باوم، هايدي روزن، (۱۳۶۷)، خانواده به منزله ساختاري در مقابل جامعه (نقد مباني نظري جامعه شناسي خانواده در آلمان)، ترجمه محمد صادق مهدوي، تهران، مركز انتشارات دانشگاهي.
۶- بروس كوئن، (۱۳۷۰) ، در آمدي بر جامعه شناسي، ترجمه مشفق همداني، انتشارات امير كبير.
۷- بهنام ، جمشيد، (۱۳۵۳)، ساختهاي خانواده و خويشاوندي در ايران، تهران، خوارزمي.
۸- بهنام، جمشيد شاپور راسخ، (۱۳۴۸)، مقدمه اي بر جامعه شناسي ايران، تهران، خوارزمي.
۹- بيرو، آلن (۱۳۶۶) فرهنگ سه زبانة علوم اجتماعي، ترجمه باقر ساروخاني، تهران انتشارات كيهان.
۱۰-حجازي، بنفشه(۱۳۷۰) ، زن در ظن تاريخ، جايگاه زن در ايران باستان، تهران، شهر آشوب.
۱۱-دلاور، علي (۱۳۷۶) روشهاي تحقيق در روان شناسي و علوم تربيتي، انتشارات دانشگاه پيام نور.
۱۲-دفتر پژوهشهاي فرهنگي وابسته به مركز سينمايي فرهنگي (۱۳۶۹) ، حيات اجتماعي زن در تاريخ ايران ، تهران ، امير كبير.