طرح مسئله
از آنجائيكه اعتقاد به ضرورت وجود رقابت به عنوان يك اصل مسلم در فراشدهاي سياسي، آنرا از شاخصهاي نظام مردمسالار ديني قرار ميدهد كه در شرايط مطلوب از كار ويژهي مختلفي از جمله ثبات سياسي، پويايي و نشاط سياسي و اجتماعي، تقويت وفاق اجتماعي برخوردار خواهد بود. اما در عين حال قائل شدن به اين نكته كه صرف وجود تكثر در آرا و رقابتهاي سياسي ـ اجتماعي ارزشهاي پيشگفته محقق نخواهد شد.
رقابتهاي سياسي زماني ميتواند ارزشمند تلقي شود كه به پراكندگي و تفرق سياسي منجر نگردد، از اين رو وجود رقابت در جامعه به تنهايي نميتواند راه حل اساسي تلقي شود. رقابت خود نيازمند بسترها و شرايطي از جمله فرهنگ سياسي، وجود روحيه انتقادپذيري دگرپذيري و پايبندي به مقررات، وجود نهادهاي مدني و عدالت اجتماعي است كه به همگرايي و وفاق ملي منجر گردد.
فهرست مطالب
بخش اول : بررسيهاي اجمالي و كليات نظري
فصل اول : طرح مسئله
پيشينة تحقيق
هدف پژوهش
سؤال اصلي
سؤالات فرعي
متغيرهاي دخيل
فرضيه اصلي
فرضيههاي فرعي
چارچوب تحقيق
روش آزمون فرضيه
اهميت اثبات فرضيه
سازماندهي پژوهش
فصل دوم : مباني نظري مفهوم رقابت و معاني لغوي
مفهوم رقابت
الف: رقابت سياسي
۱ـ رقابت سياسي از لحاظ لغوي
۲ـ رقابت سياسي از لحاظ اصطلاحي
فصل سوم : ماهيت و چيستي رقابت سياسي و مرزهاي آن
ماهيت رقابت سياسي
چيستي رقابت سياسي
الف: تكثر سياسي
۲ـ تكثر سياسي متوازن
ب: آزادي
۱ـ آزادي فراقانوني
۲ـ پيشگيري از «استبداد اكثريت»
۳ـ حاكميت مقتدر
۴ـ نهادمندي
۲ـ قانونمندي، اعتماد و امنيت در حوزه رقابت
۵ـ فرهنگ مشاركتي
نقش عوامل فرهنگي در گسترش مشاركت سياسي و اجتماعي
مرزهاي وفاق و رقابت سياسي
فصل چهارم : آسيبشناسي رقابتهاي سياسي
استدلال منتقدان
۱ـ ضعف روحيه دگرپذيري
۲ـ تكثرگرايي مانع اقتدار نظام ميشود
۳ـ ناپايبندي حزبها و گروهها به رعايت قوانين و مقررات و قاعده بازي سياسي
۴ـ نبود نهادهاي مدني
۵ـ نبود جامعهپذيري سياسي
ضعف جامعهپذيري سياسي در ميان مردم
ضعف جامعهپذيري سياسي در بين نخبگان
ضعف جامعهپذيري سياسي در نهاد دولت
فصل پنجم : الگوهاي مختلف در رقابت سياسي
الگوهاي مختلف رقابت سياسي
۱ـ الگوي تكثرگرا
۲ـ الگوي يكسان انگار
۳ـ الگوي تثبيتگرا
نهادهاي رقابت سياسي
رقابت سياسي و مشاركت سياسي
مشاركت، رقابت و توسعه سياسي
۱) تمركز منابع قدرت
۲- چند پارگي جامعه
۳- ايدئولوژي و فرهنگ سياسي گروه حاكمه
عوامل تعيين كننده مشاركت سياسي
مشروعيت، مقبوليت و مشاركت سياسي
مشروعيت سياسي
فصل ششم : رقابتهاي سياسي و شاخصهاي آن
رقابت سياسي و شاخصهاي آن
شاخصهاي وفاق در جمهوري اسلامي
فصل هفتم : جنبشهاي ساختاري و چالشهاي مربوط به آن
جنبشهاي ساختاري و چالشهاي مربوط به باز تقسيم قدرت در ايران
چالش مطبوعات در روند رقابتهاي درون ساختاري
تجربه حزب در ايران
۱ـ زمينههاي تاريخي
انواع حزب در ايران
انتخابات چيست؟
تاريخچه انتخابات
قبل از پيروزي انقلاب (اولين مجلس موقتي)
شرايط كانديدها و راي دهندگان در اولين نظامنامه انتخاباتي
دومين انتخابات
پس از پيروزي انقلاب (اولين انتخابات)
انتخابات عمومي و سراسري
انتخابات مجلس خبرگان
انتخابات رياست جمهوري
انتخابات مجلس شوراي اسلامي
انتخابات شوراهاي اسلامي كشور
همهپرسي
اهميت انتخابات و ضرورتهاي آن
ديدگاهها و آرمانها در ارتباط با انتخابات
رقابت سياسي در زمان جنگ: از مجلس دوم تا مجلس سوم
رقابت سياسي در دورة پس از جنگ
الف ـ از مجلس سوم تا مجلس چهارم
ب ـ از مجلس چهارم تا آغاز دورة رياست جمهوري خاتمي
از تشكيل دولت خاتمي تا شكلگيري مجلس ششم شوراي اسلامي
انتخابات رياست جمهوري و تصاعد رقابتهاي درون ساختاري
بخش دوم: ديدگاههاي صاحبنظران سياسي
فصل اول : ديدگاه دال و رقابت سياسي
ديدگاه هانتينگتون و رقابت سياسي
ديدگاه لوسين پاي و رقابت سياسي
فصل دوم : قواعد رقابت سياسي پس از تصويب قانون اساسي جمهوري اسلامي
۱ـ اصول كلي قواعد رقابت سياسي
اسلام و رقابت سياسي
الف: ديدگاه مخالف:
چند ديدگاه دربارة استدلال مذكور
ب: ديدگاه موافق
۱ـ شورا و رقابت سياسي
بخش سوم : امنيت ملي
فصل اول : مفهوم، فرآيند، برآيند امنيت ملي
مفهوم امنيت ملي
فرآيند امنيت ملي
امنيت ملي برآيند اقتدار ملي
چهار نكته در امنيت ملي
ظرفيت بهرهبرداري
ظرفيت استراتژيك
فصل دوم : اصول بنيادين نظام سياسي جمهوري اسلامي ايران
سياستهاي امنيتي جمهوري اسلامي ايران
تأثير رقابتهاي سياسي بر امنيت ملي
۱ـ چيستي منفعت ملي
۲ـ لوازم منافع ملي
اصل اول ـ رقابتهاي سياسي نبايد وفاق ملي را مخدوش نمايد
اصل دوم: رقابتهاي سياسي نبايد استقلال كشور را مخدوش سازد
اصل سوم ـ رقابتهاي سياسي نبايد به التزام به قانون اساسي لطمه وارد آورد
فرهنگ سياسي و تأثير آن بر امنيت ملي
تأثير مشاركت سياسي بر امنيت ملي
فصل سوم : آسيبشناسي ساختاري و امنيتي كردن رقابت
آسيبشناسي ساختاري (نبود مديريت امنيت ملي در ايران)
امنيتي كردن رقابت سياسي
فصل چهارم : ديدگاههاي گروهها و احزاب مختلف در يك نگاه
فصل پنجم : نتيجهگيري
منابع
منابع
۱ـ ايران. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، رويارويي انديشهها (مجموعه مقالات، ج۱(تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي،۱۳۷۹).
۲ـ ايوبي، حجت اله، «پيدايي و پايايي احزاب سياسي در غرب»؛ تهران:انتشارات سروش، ۱۳۷۹٫
۳ـ ــــــــــــــــــ، «اكثريت چگونه حكومت ميكند؟»؛تهران: انتشارات سروش، ۱۳۷۹٫
۴ـ ابوترابيان، حسن؛ «محمدرضا پهلوي پاسخ به تاريخ»؛ تهران: ناشر، مترجم، ۱۳۷۱٫
۵ـ افتخاري، اصغر؛ «مراحل بنيادين انديشه در مطالعات امنيت ملي»؛ تهران:انتشارات پژوهشكده مطالعات راهبردي؛ ۱۳۸۱٫
۶ـ افتخاري، اصغر؛ با مقدمه دكتر تاجيك؛ «درآمدي برخطوط قرمز در رقابتهاي سياسي»، [تهران]: چاپ گلبان، ۱۳۸۱).