+0 به یه ن
تيروييد كه غده‌اي پروانه‌اي شكل و كوچك است، در جلوي گردن قرار دارد و با وجود كوچكي اندازه‌اش، نقش بسيار بزرگي در سلامت ما دارد؛
به طوري كه ترشح منظم هورمونهاي آن
بسياري از اعمال بدن ما را از ميزان ضربان قلب گرفته تا ساختار پوست،
تحت‌تأثير قرار مي‌دهد. وقتي ترشح هورمونهاي تيروييدي از تعادل خارج
مي‌شوند، ما مبتلا به پركاري يا كم‌كاري تيروييد خواهيم شد و از آنجا كه
كاركرد اين غده بر عملكرد ساير دستگاه‌ها هم تأثير مي‌گذارد، ابتلا به اين
اختلالات با علايمي بسياري همراه خواهد شد.
آيا با تغيير در برنامه
غذايي مي‌توانيم بر شدت و ضعف اين اختلالات تأثير بگذاريم يا نه؟ دكتر
حسيني، متخصص تغذيه و رژيم درماني، به اين سوال پاسخ داده‌اند.
آيا افراد مبتلا به بيماري‌هاي تيروييدي بايد رژيم خاصي داشته باشند؟
براي
كم‌كاري تيروييد يا پركاري رژيم مشخصه‌اي وجود ندارد؛ البته عده‌اي
معتقدند كه چيزهايي كه ما مي‌خوريم روي عملكرد تيروييد تاثيرگذار است، براي
مثال وجود برخي از مواد غذايي، فعاليت اين غده را تحت تاثير قرار مي‌دهد.
ممكن است درباره اين مواد غذايي بيشتر صحبت كنيد؟
بله؛
برخي از مواد غذايي با عملكرد تيروييد تداخل دارند. اين مواد شامل كلم و
خانواده اش از جمله كلم بروكلي و گل كلم، كلم پيچ و مواد ديگري نظير سويا
هستند. اگر مصرف اين دسته از سبزيجات و مواد غذايي زياد باشد، مي‌تواند به
مواد گوآتروژن (گوآترزا) تبديل شود و زمينه ابتلا به بيماري‌هاي تيروييدي
را فراهم كند. البته بايد به اين نكته توجه كرد كه همين مواد اگر پخته
باشند اين اثرات را نخواهند داشت.
آيا مي‌شود مشكلات تيروييدي را با رژيم غذايي درمان كرد؟
نه؛
اگر فردي كم‌كاري و پركاري تيروييد دارد و تصور مي‌كند كه مي‌تواند با
رژيم غذايي آن را درمان كند، در اشتباه است. چنين چيزي امكان ندارد، مگر در
موارد خاصي كه براي مثال، كمبود يد بسيار شديدي در بدن وجود داشته باشد و
بدن به سمت گواتر يا كم‌كاري تيروييد مي‌رود.
اين نوع كمبود را مي‌توان
با اضافه كردن يد يا مصرف كردن نمك يد دار تامين كرد. اما اينكه كسي اگر
كم‌كاري تيروييد داشت به جاي مراجعه به پزشك غدد به رژيم غذايي روي بياورد
كار غلطي است.
شايد بتوان كلسترول بالا يا قند بالا را با رژيم غذايي درمان يا كمي برطرف كرد اما مشكلات تيروييدي چيزي نيست كه بتوان آن را با رژيم غذايي رفع كرد. در مورد كلسترول و قند بالا هم فرد لازم است نزد پزشك متخصص قلب يا غدد مراجعه كند و در كنار آن رژيم غذايي را هم رعايت كند. در بحث تيروييد چنين چيزي وجود ندارد. براي همين اين ذهنيت كه غذا مي‌تواند دارويي براي درمان بيماري تيروييدي باشد، اشتباه است.
پس نقش تغذيه در بيماري‌هاي تيروييدي را چگونه تشريح مي‌كنيد؟
بالاخره بيماري‌هاي تيروييدي پيامدهايي دارند كه اين پيامد‌ها را مي‌توان با تغذيه كم كرد؛
براي
مثال، افرادي كه داروهاي تيروييدي مصرف مي‌كنند، بايد مراقب زمان مصرف
دارو و غذاي‌شان باشند؛ چرا كه مصرف هم‌زمان داروهاي تيروييدي با برخي از
غذاها در جذب دارو تداخل ايجاد مي‌كند. خوردن غذاهاي فيبري هم‌زمان با
داروهاي هورموني در جذب داروها تاثيرات منفي مي‌گذارد. از طرفي، اين افراد
بايد از خوردن گردوي زياد و سويا پرهيز كنند. كم‌كاري تيروييد نيز تبعاتي
مثل چاقي دارد، در حالي كه فرد مبتلا به پركاري تيروييد از لاغري رنج
مي‌برد، و بنابراين لازم است علاوه بر دريافت دارو تحت رژيم هم باشد. حتي
بهتر است بيماران تعداد وعده‌هاي غذايي‌شان را افزايش دهند و در مقابل، از
حجم هر وعده مقداري كم كنند. دريافت پروتئين نيز بايد كمي افزايش يابد.
گنجاندن تخم مرغ، گوشت قرمز، گوشت ماكيان و تركيب غلات و حبوبات در رژيم
غذايي براي تأمين نياز پروتئيني اين عزيزان مهم تلقي مي‌شود. براي كساني كه
كم‌كاري تيروييد دارند و دچار چاقي هستند هم رژيم‌هايي در نظر گرفته
مي‌شود كه علاوه بر تامين كالري و دريافت دارو، دچار اضافه وزن نشوند.
بهترين منبع دريافت يد در كم‌كاري ناشي از كمبود اين ماده معدني، كدام است؟
اگر
كم‌كاري ناشي از كمبود يد باشد، بهترين توصيه مصرف همان نمك يددار است ولي
منابع ديگر يد فرآورده‌هاي دريايي هستند ماهي‌ها علاوه بر يد مملو از
اسيدهاي چرب امگا3 نيز هستند. جالب است بدانيد كه وجود اين نوع از اسيد
چرب به جذب يد هم كمك مي‌كند؛ يعني شما با خوردن ماهي با يك تير، دو نشان
مي‌زنيد!
درباره مصرف مكمل‌ها چه‌طور؟ آيا نيازي به مصرف آنها هست؟
مكمل‌ها
در بهبود شرايط بيماران تاثير آنچناني ندارند. بيماران مي‌توانند با مصرف
ميوه و سبزي مواد مورد نياز خود را تامين كنند ولي بايد دقت كرد در صورت
مصرف مكمل‌ها يا مولتي ويتامين‌ها فاصله زماني را بين مصرف دارو و غذا
رعايت كنند. مصرف هم‌زمان داروهاي هورموني و اين مواد، جذب داروها را كم
مي‌كند. بنابراين مصرف مكمل‌ها بايد با فاصله دو ساعت از خوردن غذاها صورت
گيرد.
تاثير مصرف لبنيات و ميوه‌ها در كنترل پيامدهاي اين دسته از بيماري‌ها چه قدر است؟
استفاده
طولاني مدت از داروهاي تيروييدي موجب پوكي استخوان مي‌شود بنابراين مصرف
شير و ماست در افرادي كه كم‌كاري تيروييد دارند، لازم است. بارها گفته ايم
كه لبنيات از بروز پوكي استخوان جلوگيري مي‌كنند. از طرفي، افرادي كه دچار
كم‌كاري تيروييد هستند به دليل اينكه ممكن است چاق باشند به آنها توصيه
مي‌شود كه بيشتر از ميوه‌ها و سبزي‌ها استفاده كنند. با اين كار هم
ويتامين‌هاي ضروري‌شان تأمين مي‌شود و هم كالري كمي را دريافت خواهند كرد.
در
ضمن، با اينكه فيبر موجود در ميوه‌ها و سبزي‌ها خاصيت سيركنندگي دارد اما
بايد ميزان مصرف‌شان به اندازه باشد، چرا كه مصرف زياد فيبر هم مي‌تواند در
جذب داروها تاثير منفي داشته باشد.
خلاصه اينكه
• بيماران مبتلا به
كم‌كاري تيروييد بايد از مصرف زياد مواد غذايي گوآتروژن (گوآترزا) پرهيز
كنند: انواع كلم، شلغم، بادام زميني و سويا.
• سويا مي‌تواند مانع جذب كافي داروهاي تيروييد شود؛ بنابراين بايد در مصرف آن احتياط كرد.
• تنظيم كالري دريافتي براي جلوگيري از افزايش وزن نيز براي آنهايي كه به كم‌كاري تيروييد دچارند، ضروري است.
•
مصرف منظم منابع غني از فيبر (سبزي‌ها و ميوه‌هايي مانند انجير، آلو، سيب و
مركبات و حتي حبوبات و غلات سبوس‌دار) براي برطرف شدن يبوست به اين
بيماران توصيه مي‌شود.
• نوشيدن آب (حداقل روزي 8 ليوان) به اين بيماران توصيه مي‌شود
منبع: بيتوته